_edited.png)
EMDR Nedir?
Günümüzde ruh sağlığı alanında kullanılan pek çok terapi yöntemi, bireylerin travmalarını ve zorlu yaşam deneyimlerini daha sağlıklı bir şekilde işlemelerine yardımcı olmaktadır. Bu yöntemlerden biri de EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing – Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) terapisidir. EMDR, özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), kaygı bozuklukları ve olumsuz yaşam deneyimlerine bağlı zorluklarla başa çıkmak için geliştirilmiş etkili bir terapi yöntemidir.
EMDR Terapisinin Tarihçesi
EMDR, 1980'li yıllarda Amerikalı psikolog Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiştir. Shapiro, göz hareketlerinin ve yönlendirilmiş dikkatin, rahatsız edici anıların etkilerini azaltmada etkili olabileceğini fark etmiştir. Bu bulgular, daha sonra bilimsel çalışmalarla desteklenmiş ve EMDR, bugün dünyaca tanınan bir terapi yöntemi haline gelmiştir.
EMDR Nasıl Çalışır?
EMDR'nin temelinde, beynin rahatsız edici anıları işleme ve anlamlandırma kapasitesini yeniden harekete geçirmek yer alır. Normalde, beynimiz bir olaydan öğrendiğimiz bilgileri işleyerek saklar. Ancak travmatik olaylar sırasında bu işleme süreci kesintiye uğrayabilir. Bu durumda anılar, beynimizde işlenmeden, sanki hâlâ yaşanıyormuş gibi canlı ve rahatsız edici bir şekilde depolanır.
EMDR terapisi, bu donmuş anıların yeniden işlenmesini sağlar. Terapi sırasında danışan, rahatsız edici anıları düşünürken terapist tarafından yönlendirilen belirli göz hareketlerini takip eder ya da çift yönlü uyarım (örneğin, dokunsal veya işitsel uyarımlar) kullanır. Bu süreç, beynin sağ ve sol yarım kürelerinin koordinasyonunu destekler ve travmatik anıların yeniden işlenmesine yardımcı olur.
EMDR Terapisinin 8 Aşaması
1. Hazırlık
Hazırlık aşamasında terapist, danışanla güvene dayalı bir ilişki kurar ve EMDR sürecine yönelik bilgilendirme yapar. Danışanın terapiye duygusal olarak hazırlanması sağlanır. Bu süreçte terapist, danışana rahatlama ve stresle başa çıkma teknikleri öğretir. Seanslar sırasında ya da sonrasında yoğun duygular yaşanması durumunda bu tekniklerin kullanılması önerilir. Hazırlık aşaması, danışanın güvende hissetmesini ve terapi sürecine aktif olarak katılabilmesini sağlar.
2. Değerlendirme
Bu aşamada terapist, danışanın üzerinde çalışmak istediği travmatik anıları ve bu anılara eşlik eden duygu, düşünce ve bedensel tepkileri belirler. Hedef alınacak anılar, rahatsız edici görsel imgeler, duygular ve danışanın kendisi hakkında geliştirdiği olumsuz inançlar ayrıntılı şekilde ele alınır. Örneğin, danışanın "Güvende değilim" ya da "Yetersizim" gibi inançlarının yerine, terapi sürecinde daha olumlu inançlar yerleştirilmesi planlanır.
3. Hedef Belirleme
Bu aşama, değerlendirme sürecinde toplanan bilgilerin organize edilerek hedef anıların netleştirilmesiyle başlar. Terapist, danışanın travmatik anılarıyla ilgili düşüncelerini, hislerini ve bedenindeki fizyolojik tepkileri analiz eder. Aynı zamanda bu anılarla ilişkili olumlu bir inanç belirlenir. Örneğin, bir kazadan sonra "Asla kontrolü sağlayamam" inancı yerine "Kontrol bende" gibi olumlu bir inanç seçilebilir. Bu hedef, terapi boyunca üzerinde çalışılacak temel odak noktasıdır.
4. Duyarsızlaştırma
Duyarsızlaştırma aşaması, EMDR terapisinin en kritik basamağıdır. Bu aşamada danışan, terapistin yönlendirmesiyle travmatik anıyı zihninde canlandırır ve bu sırada belirli göz hareketlerini takip eder ya da çift yönlü uyarılar alır. Bu teknik, beynin sağ ve sol yarım kürelerini birlikte çalıştırarak travmatik anıların verdiği rahatsızlık hissini azaltır. Süreç boyunca danışan, anının yoğunluğunun giderek azaldığını fark eder. Terapist, anı üzerindeki duygusal yük tamamen hafifleyene kadar bu aşamayı devam ettirir.
5. Yeniden İşleme
Bu aşamada, duyarsızlaştırma süreci sırasında danışanın olumsuz inançlarının yerini olumlu ve işlevsel inançlar alır. Örneğin, "Ben güçsüzüm" gibi bir düşünce, "Güçlüyüm ve bu durumla başa çıkabilirim" gibi bir düşünceyle değiştirilir. Terapist, danışanın olumlu inancı kabul edip etmediğini değerlendirir ve bu inancın yerleşmesini destekler. Yeniden işleme, bireyin geçmiş anılardan kaynaklanan duygusal yüklerinden kurtulmasını sağlar ve daha sağlıklı bir düşünce yapısı oluşturur.
6. Beden Taraması
Bu aşamada terapist, danışanın travmatik anıya dair bedensel tepkilerini inceler. Danışanın, anıya odaklanırken vücudunda herhangi bir gerginlik ya da rahatsızlık hissedip hissetmediği kontrol edilir. Eğer bedensel bir rahatsızlık hissi devam ediyorsa, bu duyumun kaynağı üzerinde çalışılır. EMDR terapisi, sadece zihinsel rahatlama değil, aynı zamanda bedensel gevşeme sağlamak amacıyla bu aşamaya büyük önem verir.
7. Sonlandırma
Seansların sonunda terapist, danışanın duygusal olarak güvende hissettiğinden emin olur ve seansı olumlu bir şekilde tamamlar. Terapist, danışanın seans sırasında yaşadıklarını değerlendirmesine yardımcı olur ve gerekirse rahatlama teknikleri önerir. Bu süreçte danışanın duygu durumu göz önünde bulundurularak seans sonrası stres yaşamaması için gerekli destek sağlanır. Terapist ayrıca, danışanın seanslar arasında kullanabileceği pratik yöntemler sunabilir.
8. Yeniden Değerlendirme
Yeniden değerlendirme, önceki seanslarda işlenmiş anıların danışan üzerindeki etkilerinin gözden geçirilmesini içerir. Terapist, danışanın duygu, düşünce ve davranışlarında gözlemlenen değişimleri değerlendirir ve gerekirse yeni hedefler belirler. Bu aşama, terapinin etkinliğini artırmak ve danışanın ihtiyaçlarına göre süreci yönlendirmek açısından oldukça önemlidir. Terapist, danışanın terapiye dair genel memnuniyetini ve ilerlemesini de bu aşamada gözden geçirir.
EMDR Terapisi Hangi Sorunlar İçin Uygulanır?
EMDR, başlangıçta travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) tedavisi için geliştirilmiş olsa da, günümüzde çok çeşitli sorunlarda etkili bir şekilde kullanılmaktadır:
Travmatik yaşantılar (şiddet, doğal afetler, savaş, kazalar)
Anksiyete ve panik bozuklukları
Fobiler
Depresyon
Özgüven eksikliği ve kendilik algısındaki sorunlar
Yas ve kayıp süreçleri
Kronik stres ve tükenmişlik sendromu
Performans kaygısı (iş, spor, sanat gibi alanlarda)
EMDR’nin Diğer Terapilere Göre Avantajları
Hedef Odaklı Çalışma: EMDR, spesifik travmatik olaylar üzerinde yoğunlaşarak hızlı ve etkili sonuçlar sunabilir.
Bilimsel Dayanaklar: EMDR, etkinliği birçok çalışma ile kanıtlanmış bir terapi yöntemidir.
Kapsamlı Uygulama Alanı: Fobilerden kaygı bozukluklarına, özgüven eksikliğinden yas süreçlerine kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir.
Konuşmaya Daha Az Dayalı: Anıları kelimelere dökmekte zorlanan danışanlar için uygun bir alternatiftir.
Sonuç olarak,
EMDR, travma sonrası stres bozukluğu başta olmak üzere birçok psikolojik sorun için etkili bir çözüm sunan bilimsel temellere dayalı bir terapi yöntemidir. Diğer terapi yöntemlerinden farklı olarak, travmatik anıların beyindeki etkilerini doğrudan ele alır ve danışanın duygusal yükünü hafifletir. Heppi’deki uzman psikologlarımızla EMDR sürecinize başlayabilirsiniz.
Comments