Kendini Gerçekleştiren Kehanet: Gelecek Kaygısı

“Ya olmazsa ?” 

Farkında olmadan her birimiz belki de bu cümleyi zihnimizden bir çok kez geçiriyoruz. Ya iş bulamazsam, ya başarısız olursam, ya planladığım gibi gitmezse..

Gelecek, kontrolü bizim elimizde olmayan belirsizliklerle dolu bir alandır. Bu neden gelecekle ilgili farklı senaryolar ve ihtimalleri düşünüyor ve planlar hazırlıyoruz. Ancak geleceğin belirsizliği ve olabileceklerin bilinmezliği ile endişelerimiz artıyor ve zihnimizde olumsuz senaryoların gerçekleşme ihtimalini de düşünmeye başlıyoruz. Olumsuz senaryoları düşündükçe yeni çözümler ve yeni olumsuz ihtimaller aklımıza gelmeye başlıyor. Daha da endişeleniyoruz ve gelecek kaygısı yaşamaya başlıyoruz. 

Bu endişelerimiz bizi ne kadar olabilecek olumsuz olaylardan koruyor olsada, kaygıyı çok yoğun yaşıyor olmak harekete geçmemizi ve potansiyelimize ulaşmamızı engelliyor olabilir.

Gelecek Kaygısının Kendini gerçekleştiren Kehanet ile bağlantısı:

Geleceğin, belirsizliğinin ve kontrol edilemezliğinin getirdiği kaygı ile birey “Zaten başaramam”, “ İşe kabul edilmem” gibi olumsuz inançlarla hareket etmeye başlayabilir. Bu inançlarla beraber kişi ya hiç adım atamaz ya da başladığı işi yarım bırakabilir. Sonuç da düşündüğü gibi kendini başarısız olmuş bulur. Ancak bu kişinin yetersiz ve başarısız olmasından dolayı değil kendini sabote etmesinden kaynaklanır. İşte bu noktada kişi kendi oluşturduğu kehaneti gerçekleştirmiş olur.

Günlük Hayattan Örnek:

Elif, uzun süredir hayalini kurduğu işe başvurmak istemektedir ama sürekli aklından:

“Zaten beni almazlar, zaman kaybı olur.”  düşüncesi geçmektedir.

Bu düşüncenin etkisiyle başvuruyu sürekli ertelemektedir. Sonunda başvuru kapanır ve iş başkasına verilmiştir. Bu durumu gören Elif:

“Bak gördün mü ?, zaten olmazdı.” diye düşünür.

Asıl neden ise Elif'in işe başvurmamış olmamasıdır. Ancak bunu fark edemememiştir. Böylece Elif’in zihninde oluşturduğu kehanet gerçekleşmiştir.

Peki bu döngüden çıkmak ve kendi potansiyeline ulaşmak mümkün mü ? 

Evet, terapi ile bu mümkün!

İlayda Yücebağ Ücretsiz Tanışma Seansı

Yer Ayırt

Online Terapi ile Gelecek Kaygısı ve Kendini Gerçekleştiren Kehanetin Çözüm Yolları

1. Olumsuz Otomatik Düşünceleri Tanımak

Gelecek kaygısı ile birlikte gelen “ ya başaramazsam, ya olmazsa, rezil olurum” gibi olumsuz düşünceler otomatik ve abartılıdır.

Terapi sürecinde, olumsuz ve davranışlarımızı etkileyen bu düşünceler fark edilir ve bu düşüncelerin ne kadar gerçeği yansıttığı terapist eşliğinde sorgulanır. Böylece yerine daha gerçekçi düşünceler geliştirilir.

2. Kendini Gerçekleştiren Kehanet Döngüsünü Fark etmek 

Birey geleceği için düşündüğü durumun kötü gideceğine inandığında buna göre davranır. Geri çekilebilir, yavaşlayabilir ya da vazgeçebilir. Ancak kötü senaryo bu noktada gerçekleşir. Terapide bu “kehanet- davranış- sonuç” döngüsü şematik olarak ortaya çıkarılır ve bunun üzerinde çalışılır. 

3. Felaket Senaryolarını Yakalamak

Geleceğimizi planlarken düşüncelerimizde “en kötü ihtimal” e odaklanmak yaygındır. Bu durum sonucunda bu düşünceler davranışlarımızı etkilemektedir. Terapide bu düşünceler tanınır ve daha dengeli alternatiflerle yeniden çerçevelendirilir.

4. Belirsizliğe Tahammül Pratiği

Zihin belirsizliği tehdit olarak algılamaya başladığında kaygı yükselmeye başlar. Mindfulness egzersizleri ile, bireylerin anda kalması ve düşüncelerin sadece birer düşünce olduğunun farkındalığı kazandırılır.

5. Rutin Oluşturmak ve Kontrol Algısını Artırmak

Gelecek kaygısı, kontrol kaybı hissiyle beraber artış gösterir. Küçük rutinler (günlük planlamalar, sabah yürüyüşleri)  bireylerin yaşamları üzerindeki kontrol etkisini yeniden hissetmesine yardımcı olur.

6. Davranışsal Deneyimlerle Olumsuz İnançları Test Etmek

Birey “ Nasıl olsa başaramayacağım” gibi olumsuz inançlara sahip ise bu olumsuz inanç bir testte sokulur ve küçük bir adım atması planlanır. 

7. İçsel Eleştirmeni Tanımak ve Etkisizleştirmek

“ Zaten başarısız olacağım” gibi  olumsuz iç sesler, kişinin motivasyonu düşürür. Terapide, bu seslerin hangi geçmiş deniyimlere dayandığı keşfedilir. 

Unutulmamalı ki, gelecekle ilgili düşündüğümüz senaryolar her zaman gerçeği yansıtmamaktadır ama onları fark edip yeniden şekillendirmek bizim elimizde.

Eğer bu süreci yalnız yürütmek istemiyorsanız, Heppi’deki uzman psikologlardan online terapi randevusu alabilirsiniz. Terapi, bu yolculukta hem bir pusula hem de güvenli bir duraktır.